Skwalan w kosmetykach

Skwalan a skwalen

Skwalen jest węglowodorem zaliczanym do grupy triterpenów, posiadający w swojej strukturze sześć wiązań podwójnych. Występuje naturalnie w całym organizmie ludzkim a jego szczególnie duże stężenie obserwowane jest w łoju. Substancja ta została odkryta przez Mitsumaru Tsujimoto w 1903 roku w ekstrakcie z wątroby rekina, dzięki czemu zyskała nazwę od łacińskiej nazwy rodzajowej rekina – Squaluss. W przypadku skwalanu jest to nasycona forma skwalenu, nieposiadająca w swojej strukturze wiązań podwójnych, występująca również w ludzkim łoju. W temperaturze pokojowej skwalan jest klarowną cieczą która nie ma zapachu ani woni.  Obie cząsteczki pełnią istotną rolę w organizmie jako prekursor w  syntezie steroidów takich jak cholesterol.

Skwalan wykazuje większą stabilność i niższą toksyczność w stosunku do skwalenu dlatego też chętniej jest wykorzystywany w produktach kosmetycznych.

Źródła otrzymywania skwalanu

Źródeł pozyskiwania skwalanu jest kilka, pierwszym już dość zaprzeszłym źródłem ze względów etycznych jest ekstrakt z wątroby rekina. Proces pozyskiwania surowca w ten sposób wydaje się zupełnie abstrakcyjny w dzisiejszych czasach, ze względu na niską wydajność oraz okrucieństwo wobec zwierząt (Greenpece podaje że aby uzyskać 1 tonę czystego skwalanu należałoby zabić aż 3 tysiące rekinów). Skwalan może być pozyskiwany również przy pomocy genetycznie modyfikowanych mikroorganizmów takich jak drożdże S.cerevisiae, czy bakterie E.coli. Proces ten wydaje się być niezwykle efektywnym źródłem pozyskiwania różnych metabolitów. Jednak powszechność występowania na rynku nie jest zbyt duża i budzi kontrowersje. Jednakże niezwykle popularnym surowcem do produkcji masowej skwalanu jest oliwa z oliwek. Skwalan można pozyskiwać również z nasion amarantusa czy soi. Doniesienia literaturowe wskazują, że ilość skwalanu w oliwie z oliwek z pierwszego tłoczenia wacha się od 0.8-13g na 1kg.

Skwalan w kosmetykach

Skwalan jest wykorzystywany powszechnie w  produktach pielęgnacyjnych. Znajduje się on również w naszych kosmetykach jak: krem winogronowy, krem różany oraz serum pomarańczowe. Surowiec z jakiego korzystamy pozyskuje się z oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia. Posiada on certyfikat jakości a specyfikacja techniczna samego surowca nie budzi podejrzeń. Skwalan został zatwierdzony przez EcoCert jako bezpieczny składnik kosmetyków.  Zawartość skwalanu w poszczególnych kosmetykach jest dość zróżnicowana – zaczyna się od kilku promili i sięga aż do kilkudziesięciu procent. W naszych kosmetykach skwalan stanowi bardzo ważny składnik aktywny. Stężenie dobiera się na zasadzie współzależności z innymi składnikami aktywnymi. Wszystko po to aby efekt jego stosowania był jak najskuteczniejszy, wykorzystujący zdolność tego związku do współdziałania w pielęgnacji skóry z innymi składnikami aktywnymi.

Właściwości skwalanu

Skwalan jest składnikiem charakteryzującym się niskim stopniem komedogenności (nie zatyka porów). Ze względu na wkład w utrzymywaniem odpowiedniej struktury wodno-lipidowej komórek zapewnia prawidłowe nawodnienie skóry oraz utrzymanie jej elastyczności. Kolejnym atutem skwalanu jest możliwość do przenikania do głębszych warstw skóry dzięki czemu zapewnia transport składników aktywnych takich jak: witamina A i E oraz inne substancje rozpuszczalne w tłuszczach.

Skwalan jako przeciwutleniacz

Skwalan posiada właściwości antyoksydacyjne, zdolny jest do zmiatania wolnych rodników pojawiających się w komórkach, które mogą w znaczny sposób spowodować jej uszkodzenia. Związki triterpenowe do których należy również skwalan cechują się bardzo bogatym spektrum działania właśnie w protekcji komórki przed działaniem wolnych rodników. Najciekawsze jednak wydają się doniesienia literaturowe na temat działania synergicznego pomiędzy niektórymi fenolami oraz właśnie triterpenami, które w sposób kompleksowy chronią komórkę przed pojawianiem się reaktywnych form tlenu. Można domniemać, że dalekosiężne badanie interakcji pomiędzy związkami oraz ich wpływem na komórki pozwoli w sposób efektywny nie tylko dobierać stężenia składników aktywnych do formuł kosmetycznych.

Podsumowanie

Skwalan to surowiec o ogromnym potencjale użytkowym ze względu na biokompatybilność z komórkami skóry oraz efektywność w działaniu i współdziałaniu w układach synergicznych. Zapewnia idealną ochronę i pielęgnację skóry dzięki czemu znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle kosmetycznym. Dzięki zastąpieniu początkowego źródła pozyskiwania skwalanu jakim była wątroba rekina, oliwą z oliwek wykorzystywanie tego składnika w kosmetykach nie budzi kontrowersji.

Autor: Iwona Gurgul, Magdalena Biesiadecka, Katarzyna Zając

Data publikacji: 04.11.2021

Bibliografia

Kim, Se Kwon, and Fatih Karadeniz. 2012. 65 Advances in Food and Nutrition Research Biological Importance and Applications of Squalene and Squalane. 1st ed. Elsevier Inc. http://dx.doi.org/10.1016/B978-0-12-416003-3.00014-7.

Lozano-Grande, M. Azalia et al. 2018. “Plant Sources, Extraction Methods, and Uses of Squalene.” International Journal of Agronomy 2018.

Gohil, N., Bhattacharjee, G., Khambhati, K., Braddick, D., & Singh, V. (2019). Engineering strategies in microorganisms for the enhanced production of squalene: Advances, challenges and opportunities. Frontiers in Bioengineering and Biotechnology, 7(MAR), 1–24. https://doi.org/10.3389/fbioe.2019.00050

Mcphee, Derek, Armelle Pin, Lance Kizer, and Loren Perelman. 2014. “Squalane from Sugarcane.” Cosmetics & Toiletries magazine 129(6): 1–6.

Tsujimoto, Mitsumaru. 1916. “A Highly Unsaturated Hydrocarbon in Shark Liver Oil.” Industrial and Engineering Chemistry 8(10): 889–96.

Małysa, Anna, and Monika Kowalska. 2016. “Rola Skwalanu z Oliwy z Oliwek w Kształtowaniu Właściwości Fizykochemicznych i Użytkowych Dwufazowych Płynów Do Kąpieli.” In Rośliny w Nowoczesnej Kosmetologii, Lublin, 77–92.

Gaforio J, Sánchez-Quesada C and Lopez-Biedma A. Molecular aspects of squalene and implications for olive oil and the Mediterranean diet. An evidence-based approach 2015: 281-290.

Guo, Yafang, et al. „Synergic antioxidant activity of γ-terpinene with phenols and polyphenols enabled by hydroperoxyl radicals.” Food Chemistry 345 (2021): 128468.